Demencja

Jest to dolegliwość występująca u osób dorosłych. Przejawia się stopniowym i nieodwracalnym obniżeniem zdolności umysłowych. Cechy charakterystyczne demencji to: zmiany osobowości i zachowania, postępujący zanik pamięci, niezdolność do codziennego funkcjonowania, halucynacje.

Demencja jest chorobą indywidualną i każda osoba przechodzi ją inaczej. Ważną rolę przy pojawianiu się objawów stanowią kondycja psychiczna, sposób reagowania na zmieniające się zjawiska życiowe oraz indywidualne cechy osobowe i usposobienia.

Poniżej przedstawiamy kilka problemów związanych z demencją.

1. Zaburzenia  odżywiania:

Osoba cierpiąca na demencję spożywa posiłki dość długo. Wtedy należy zapewnić spokojną atmosferę. Napominanie podopiecznego, pośpieszanie go czy też hałas wytracają z równowagi i mogą prowadzić do przerwania jedzenia. Może się zdarzyć, że podopiecznemu zaczną drżeć dłonie i nie będzie mógł utrzymać sztućców. Takie sytuacje powodują stres. Dochodzi nawet do takich sytuacji, gdzie podopieczny zaczyna jeść serwetkę, zastawę stołową lub tylko i wyłącznie słodycze. Cierpiącemu na demencję należy dostarczać różnych składników, aby jego dieta była właściwie zbilansowana.
 

Oto porady, które przydadzą się podczas współpracy z osobą cierpiącą na demencję:

• Przed posiłkiem zaprowadź podopiecznego do toalety, by nie przerywać posiłku.
• Zaleca się serwowanie podopiecznemu 5-6 posiłków mniejszych niż 3 duże.
• Składniki należy podawać na talerz po kolei, np. najpierw ziemniaki, potem mięso, na końcu surówka.
• Dania powinny być podawane w naczyniach o intensywnych barwach. Także kontrast pomiędzy jedzeniem a talerzem powinien być wyraźny.
• Posiłków nie należy przykrywać, ponieważ podopieczny nie domyśli się, że znajduje się tam danie.
• Do posiłków można dodawać aromatyczne przyprawy lub składniki, które wyostrzą smak potraw. Cierpiący na demencję często tracą smak.
• Podopieczny powinien mieć możliwość próbowania nowych potraw.
• Należy pamiętać, aby wszystko podawać odpakowane i bez kości. Podopieczny może nie wiedzieć, że posiłek należy odpakować lub usunąć kość, co skutkuje zakrztuszeniem.
• Nie należy podawać osobie cierpiącej na demencję większych produktów w całości (np. jajka ugotowane na twardo, śliwki). Przed podaniem produkt pokroić na plastry, inaczej podopieczny zakrztusi się.
• Podopieczny może zapomnieć o czynności picia, dlatego wszelkie płyny należy nalewać przy nim. Jeśli podopieczny ma problem z piciem, można zastosować płyny zagęszczone lub specjalne galaretki.
• Napoje można podawać w kubkach „niekapkach” aby zminimalizować ryzyko wylania.
• Powinno się usunąć wszelkie zbędne przedmioty, gdyż podopieczny może je zjeść.
• Należy kontrolować temperaturę posiłków, aby nie doszło do poparzenia.
• Należy obserwować podopiecznego w trakcie jedzenia. W razie, gdy podopieczny zbyt długo przeżuwa pokarm, powinno się mu nakazać połknąć go.

2. Problemy ze snem
Oprócz problemów z odżywianiem u osoby cierpiącej na demencję mogą występować również zaburzenia snu. Taka osoba śpi w ciągu dnia przez co ma problem ze snem w nocy. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek pomocnych przy diagnozowaniu tych zaburzeń:

• Jedną z przyczyn może być przewlekły ból lub depresja. Są to choroby, które należy leczyć, a wiele leków (np. antydepresanty) mogą zakłócać sen. Należy zapoznać się zatem z treścią ulotki leków, które podopieczny przyjmuje.
• Należy pamiętać, aby przed snem nie podawać napojów pobudzających (kawa, herbata, coca-cola)
• Częstą przyczyną może być głód. Przed snem przygotować lekki posiłek.
• Aby podopieczny  przyzwyczaił się do zasypiania wieczorem można o tej samej porze wyłączać światło lub zaciemnić pokój.
• Aby wyciszyć podopiecznego przed snem należy wyciszyć wszelkie odbiorniki (radio, telewizor itp.), włączyć blade światło.
• Aby zapewnić podopiecznemu komfort, należy dopasować temperaturę w pokoju do jego potrzeb, a w nocy nieco ją obniżyć.
• Nie należy pozwolić na drzemki w ciągu dnia.
• Podopieczny w ciągu dnia powinien mieć na sobie ubranie, należy wychodzić z nim na spacery i wykonywać różne zajęcia dopasowane do jego możliwości i stanu zdrowia.
• Dla większego bezpieczeństwa podopiecznego w nocy można zamontować przy jego łóżku barierki czy sygnalizatory wstawania. Wtedy mamy pewność, że ryzyko upadku jest niewielkie.

Bezpieczeństwo podopiecznego

Początek demencji zwykle przebiega łagodnie i nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa podopiecznego. Jednak gdy choroba postępuje, osoba ta może stwarzać zagrożenie nie tylko dla siebie ale również dla otoczenia.

Przedstawiamy propozycje działań, które zmniejszą ryzyko zagrożenia:

• Podopieczny może być narażony na możliwość upadku, dlatego należy posprzątać i schować sprzęty, o które można się potknąć. Należy również zabezpieczyć rogi mebli.
• Drzwi w pokoju podopiecznego zabezpiecz przed zamknięciem
• Należy dobrze zabezpieczyć wszystkie leki, środki chemiczne, płyny, rozpuszczalniki czy lakiery, aby podopieczny nie użył ich w niewłaściwy sposób.
• Zabezpieczyć należy również gniazdka elektryczne, aby osoba z demencją nie włożyła do nich metalowych przedmiotów
• Zawsze powinno się zostawiać otwarte drzwi, gdyż cierpiący na demencję nie potrafi pokonywać przeszkód.
• W łazience podopiecznego można zamontować uchwyty, maty antypoślizgowe czy też krzesła prysznicowe.
• Podczas mycia podopiecznego należy dobrać odpowiednią temperaturę i strumień wody. Jeżeli strumień jest zbyt ostry, podopieczny może się przestraszyć.
• Podopieczny w nocy może odczuwać strach i dlatego można zamontować nocne oświetlenie np. w drodze do toalety. Pokój podopiecznego powinien być jak najbliżej łazienki.
• Nigdy nie wolno zostawić podopiecznego samego w samochodzie.

3. Błądzenie i wędrowanie

Zdarza się, że osoby cierpiące na demencję opuszczają dom i nie wiedzą jak mają wrócić. Jest to tzw. amnezja wsteczna, której wynikiem jest  wewnętrzny niepokój i chęć opuszczenia budynku. Osoby cierpiące na tę dolegliwość często wymyślają sobie zagrożenie lub nudę.

Oto wskazówki, jak zachować się aby podopieczny nie zaginął:

• Należy umieścić w domu kartki z napisami „Jesteś u siebie, nie wychodź” lub „Zadzwoń to przyjdę”.
• Oznaczyć dokładnie wszystkie drzwi (toaleta, kuchnia itp.) aby podopieczny wiedział, gdzie ma wejść i nie wędrował po całym domu.
• Można zamontować specjalne zabezpieczenie do drzwi, aby podopieczny nie mógł opuścić domu
• Należy zabezpieczyć urządzenia elektryczne i gazowe. Podopieczny może je włączyć przez przypadek i spowodować tragedię.
• Podopieczny powinien mieć w swoim otoczeniu rzeczy, które zna i lubi.
• Dobrą metodą na odnalezienie podopiecznego w razie jego zaginięcia jest założenie mu na nadgarstek bransoletki z imieniem i nazwiskiem, adresem oraz telefonem.